YAPAY ZEKA NIN TIPTA KULLANIMI
Yapay Zeka (YZ) , insan gibisi düşünme ve öğrenme yeteneklerini taklit eden , dataya dayalı kararlar alabilen ve sorunları çözebilen bir teknolojıdır. YZ bilgiyi manalandırarak bilgiye ve klinik karar takviyesine katkı sağlar. FDA tarafından onaylanan 500′ den fazla YZ algoritmasının % 85’ i görüntüleme , % 75’ i radyoloji odaklıdır. YZ yazılımları 1000 ‘den fazla merkezde kullanılmaktadır. Binlerce imaj bu sistemler kullanılarak radyolog ve klinisyenlerin görüşüne sunulmaktadır. Emel ,hekimlerin iş yükünü azaltmak ve kararlarını desteklemektir . YZ’ nın performansı kullanılan dataların kalitesine bağlıdır. Yapay zekaya ‘öğretme’ kademesinde bilgi toplama , işaretleme ile uzman değerlendirmesi en kıymetli basamaklardır. Dataları gerçek ve etik kullanmak uzman değerlendirmesi basamağında doktor denetimindedir. Tıp alanında YZ çalışmaları öteki alanlara nazaran daha karmaşıktır. Zira tıpta, kâfi bilgi mevcut değildir , olan datalara de erişim kısıtlıdır .Tetkiklerin çekim standartları birçok kurumda değişken ve yetersizdir. YZ model eğitimleri için işaretleme yapacak radyolog yahut klinisyene ulaşım çoğunlukla zordur . Bu nedenle işaretleme süreci yavaş , kıymetlendirme süreci de uzun olabilmektedir. YZ sistemlerinde güvenlik ve güvenilirlik düzenlenmesi ile kontrol sistemlerinin bulunmaması
eksiklik olarak kabul edilir. YZ nın tıpta kullanıldığı alanlar; tanısal tıbbi görüntülemeden robotik cerrahiye kadar uzanır. YZ tıbbi görüntülemede teşhis oranını arttırır, raporlama vaktini kısaltır. YZ tabanlı acil triyaj ile hem
vakitten tasarruf hem de acil durumlarda hadiselerin daha kısa vakitte teşhis alması ve müdahele yapılması sağlanır. YZ çalışmalarında, kritik hastalardaki teşhiste gecikme müddetinin 7,2 saatten 43 dakikaya düştüğü gösterilmiştir. YZ- kanser araştırmalarında yaygın kullanılan radiogenomics , tümörlerin görüntüleme bilgilerini , bu tümörlerin genetik mutasyonlarını yahut gen expresyon profillerini tahlil eder. Bu sayede hastalığın genetik yapısı ve görüntüleme irtibatı ile prognoz ve tedavi cevabı kıymetlendirilir. Böylelikle şahsa özel tedavi yaklaşımlarının geliştirilmesinde büyük potansiyele erişilir. YZ takviyeli tıbbi eğitim ve öğretim de sağlanabilir. YZ tabanlı 3 boyutlu imajlar ile anatomik yapılar cerraha gösterilebilir, girişimsel süreçlerin başarısı arttırılıp komplikasyon oranı azaltılabilir. Ayrıyeten cerrahi sonrası da hastaların risk skorları belirlenebilir. Torasik onkolojide YZ kullanımı ile akciğer kanseri taraması ile erken teşhis ve tedavi sağlanabilir . Pet- bt korelasyonu ile tümörlerin karakteristiği ile gereksiz biyopsi yapma süreçleri azaltılabilir. YZ böylelikle şahsileştirilmiş tıp uygulamalarına katkıda bulunur.
Akciğerde hastalıklarında YZ kullanım alanları , nodül tespit ve takibi , akciğer kanseri tespit ve takibi , interstisyel AC hastalığı tespit ve takibi , pulmoner emboli , KOAH tespit ve takibi olarak sayılabilir. Diğer
tıbbi branşlarda ise göğüs , prostat kanseri tespiti ile felç(inme) teşhisinde kullanımı sayılabilir. YZ kullanımlarında yanlış negatif ve yanlış müspet sonuçların varlığı ve yaratacağı meseleler unutulmamalıdır.YZ ile yanlış negatıflik teşhis ve müdaheleyi geciktirebilir. Ayrıyeten tek bir mevzuya odaklanırken farklı önemli bir durum için gecikme ye vesile olabilir. Ayrıyeten yanlış müspetlik oranı yüksek olduğunda da hasta ve klinisyende kaygıya yol açabilir ve gereksiz tetkik istemine sevkedebilir. YZ beşere nazaran süratli , dengeli , ölçeklenebilir ve her yerden ulaşılabilirdir. İnsan ve YZ işbirliği gelecekte tıbbi görüntüleme alanında daha yaygın bir model olacaktır. Fakat unutulmamalıdır ki,
empati, yorum ve karmaşık karar alabilme beşere mahsus maharetler olup YZ bunu yalnızca destekleyebilir. Klinik karar takviye sistemlerinde YZ tabiplerin yanındaki dijital yardımcılar pozisyonundadır. Uzm.Dr.SERAP KET ALKAN
