Yetişkinler için bireysel terapi neyse, çocuklar için de oyun terapisi odur. Yetişkinlerin dili kelimelerken, çocukların dili oyundur. Çocuklar, kelimelerle ifade edemedikleri duyguları ve yaşantıları oyun yoluyla dile getirirler. Yaşadıklarını, duygularını, ihtiyaçlarını ve arzularını oyunla anlatır ve dışa vururlar.
Çocuklar bazen yaşadıklarını yaşları gereği anlamlandıramazlar ve duygularını nasıl ifade edeceklerini bilemezler. Oyun terapisi için özel olarak hazırlanan oyun odası, onların duygularını güvenle ifade etmeleri için bir alan sunar. Bu odada her duyguya yer vardır ve her duyguya izin verilir. Böyle bir özgürlük ortamında çocuklar, iç dünyalarında bastırdıkları duyguları oyun yoluyla dışarı çıkarmaya başlarlar. Kimi zaman doğrudan oyunun içine kendileri katılır, kimi zaman ise oyuncakları birer araç olarak kullanırlar. Bu süreçte oyun terapisti, çocuğun duygularını fark etmesine ve bunları güvenli bir şekilde işlemesine yardımcı olur.
Çocuklar, travmatik ya da zorlayıcı olayları oyun sırasında tekrar ederler. Bu tekrarlayıcı oyunlar sayesinde kendilerini iyileştirmeye çalışırlar. Burada oyun terapistinin desteği, sürecin sağlıklı ve güvenli bir şekilde ilerlemesini sağlar.
Oyun sırasında çocuklar, deneme-yanılma yoluyla problem çözme becerilerini geliştirir ve bu sayede özgüven kazanırlar. Aynı zamanda, davranış problemlerinde azalmalar gözlemlenir.
Oyun terapisinin en önemli parçası, ebeveyn-çocuk ilişkisinin güçlenmesidir. Ebeveynler terapi sürecine aktif olarak dahil edilir. Oyunun temaları ve oyun sırasında ortaya çıkan davranışlar, evdeki durumlarla ilişkilendirilerek ele alınır. Böylece çocuğa nasıl bir destek sağlanacağı konusunda ebeveynlere rehberlik edilir.
Oyun terapisi farklı yaklaşımları içinde barındırır. Bunlardan ikisi Theraplay ve Çocuk Merkezli Oyun Terapisidir. Bu iki yaklaşım, çocuğun duygusal gelişimine farklı açılardan katkı sağlar. Theraplay, ebeveyn-çocuk ilişkisini güçlendirmeye odaklanırken, Çocuk Merkezli Oyun Terapisi, çocuğun kendi hızında ve yönlendirmesiyle ilerlediği bir süreci destekler. Şimdi, bu iki oyun terapisi yöntemine daha yakından bakalım.
Theraplay Aile ve Oyun Terapisi
Theraplay, ebeveyn ve çocuk arasındaki bağlanmayı güçlendirmeye odaklanan, ilişki temelli bir oyun terapisidir. Bu yaklaşım, çocuğun güvenli bağlanma geliştirmesine yardımcı olurken, ebeveynlerin çocuklarıyla olan ilişkisini daha sıcak, samimi ve güvenli hale getirmeyi amaçlar.
Theraplay sürecinde ebeveynler ve çocuklar birlikte oyun oynar. Bu oyunlar, çocuğun kendisini güvende hissetmesini sağlarken, ebeveynin de çocuğuna nasıl güven verici bir ortam sunabileceğini, ebeveynlerin çocuğun duygusal ihtiyaçlarını fark etmelerine ve nasıl karşılayabilecekleri konusunda rehberlik eder.
Theraplay, özellikle bağlanma sorunları, kaygı, sosyal çekingenlik, travma sonrası stres, davranış problemleri ve kurallara uymakta zorluk yaşayan çocuklar için etkili bir yöntemdir.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi
Çocuk merkezli oyun terapisi, çocuğun kendi hızında ve kendi yönlendirmesiyle ilerlediği bir terapi yöntemidir. Bu terapi türünde, terapist çocuğun oyun sırasında kendini ifade etmesine ve iç dünyasını keşfetmesine alan açar.
Bu yaklaşımın temelinde, çocuğun oyun yoluyla kendini iyileştirme kapasitesine sahip olduğu inancı yatar. Terapist, empatik bir tutumla çocuğun duygularını yansıtıp, kabul edildiğini ve anlaşıldığını hissetmesini sağlar. Çocuk merkezli oyun terapisi, özgüveni düşük, duygularını ifade etmekte zorlanan veya travmatik deneyimler yaşamış çocuklar için oldukça etkilidir.
Her çocuk özeldir ve kendini ifade etme şekli farklıdır. Bu nedenle, oyun terapisi süreçleri de her çocuğun ihtiyaçlarına göre şekillenir. Gerek Theraplay gerekse çocuk merkezli oyun terapisi, çocuğun duygusal dünyasını keşfetmesine, içsel çatışmalarını çözmesine ve kendini güvende hissetmesine yardımcı olur. Hangi yaklaşımla ilerleneceği çocuğun ve ailenin ihtiyacına göre terapist belirler.
Eğer çocuğunuzun duygularıyla ya da günlük yaşam olaylarıyla baş etmekte zorlandığını gözlemliyorsanız, profesyonel destek almayı düşünebilirsiniz.
Klinik Psikolog E. Miray Bingöl
