1. Oyun Terapisi Nedir?
Oyun terapisi, çocukların duygusal ve davranışsal meselelerini oyun aracılığıyla tabir etmelerine yardımcı olan bir terapi formülüdür. 3-12 yaş ortası çocuklar için uygundur. Çocukların sözel olarak söz edemediği his ve niyetleri açığa çıkarmalarını sağlar. Terapist, çocuğun oyunlarını gözlemleyerek onun dünyasını anlamaya çalışır. Oyun sırasında çocuk, sorun çözme marifetlerini geliştirir ve hislerini düzenlemeyi öğrenir.
Önemli Not: Oyun terapisi, yalnızca bir oyun saati değildir. Belirli kurallar çerçevesinde yürütülen, bilimsel temellere dayanan bir terapi tekniğidir.
2. Oyun Terapisi Hangi Durumlarda Kullanılır?
Oyun terapisi, birçok farklı ruhsal ve davranışsal meseleye yönelik olarak uygulanabilir:
• Duygusal Sorunlar: Dert, dehşet, öfke, depresyon, denetim problemleri
• Travma ve Kayıp: Ebeveyn kaybı, boşanma, ihmal yahut istismar
• Davranış Problemleri: Saldırganlık, içine kapanıklık, çok hareketlilik, anksiyete, otizm, uyku, yemek, tuvalet eğitimi meseleleri, dürtü sıkıntıları, vurma küfür vb.
• Toplumsal Sorunlar: Arkadaş münasebetlerinde zorluk, toplumsal kaygı
• Ahenk Sorunları: Okul sorunları, kardeş kıskançlığı, irtibat sorunları,
Ayrıca mastürbasyon, ağır hastalık süreçleri, ailevi sıkıntılar içinde tesirli bir formüldür. Şayet çocuğunuzda bu tıp sorunlar gözlemliyorsanız, oyun terapisi düzgün bir destekleyici olabilir.
Oyun terapisinin çocukların gelişimdeki katkılar
Çocukların özgüvenini arttırır ve hislerini rahatça söz edebilmesini sağlar. Çocuklarda sorumluluk şuuru gelişir. Çocuklar istedikleri konusunda farkındalık yaşar. Kendisini keşfetmesini sağlar. Sorunlarla nasıl baş edeceğini öğrenir ve yeni fikirler Üretir. Saygıyı, kuralları, sistemi öğrenir. Çocuk, oyun terapisinin sonucunda kendi yeteneklerini fark eder ve kendisini, diğerlerini olduğu üzere kabul etmeyi öğrenir. İstenmeyen davranışların azalmasına yardımcı olur. Ayrıyeten çocukların yaratıcılığını geliştirir. Konuşma bozukluğu varsa düzeltmeye yardımcı olur. En tesirli yollarından biri çocukların kaygılarının üzerine gitmesi ve onları yenmesine takviye olmasıdır. Aile içi alakaları sağlıklı bir formda düzenler. Aile içi irtibatı kolaylaştırır.
3. Oyun terapisi süreci nasıl işler , terapist nelere dikkat etmeli?
Oyun terapisi ekseriyetle haftada bir kere yapılır ve 30-50 dakika sürer. Süreç, çocuğun gereksinimine nazaran birkaç seanstan birkaç aya kadar devam edebilir. Terapist çocuğa inançlı bir ortam sağlar. Zira oyun odası çocuğun kendini inançta hissedebileceği özel bir alan olmalıdır. Oyunun özgür akışına hürmet duymalı. Terapist oyunu yönlendirmez yalnızca rehberlik eder. Oyun terapisinde her oyuncak makul bir hedefe hizmet eder. Bu yüzden ihtimamla seçilmesi kıymetlidir. Örneğin; bağlantı, aile bağlantıları için kuklalar ve bebekler yerinde olabilir. Sorun çözme için yapı oyuncakları tercih edilebilir. Legolar, bloklar üzere. Rahatlama, inançlı alan sağlama için kum ve su oyunları tercih edilebilir. Duygusal durumlar için hayvan figürleri tercih edilir. Terapist çocuğun hangi oyunu niye seçtiğini ve oyunu nasıl oynadığı hakkında müşahede yapar. Çocuğun genel durumu hakkında aile bilgi verilebilir ama saklılık temeldir çocuğun mahremiyetini koruyacak bir biçimde terapist dikkat etmelidir
Oyun terapisi süreci evreleri:
1. Kıymetlendirme Etabı: Birinci görüşmede, terapist ebeveynlerden çocuğun geçmişi, yaşadığı zorluklar ve gelişim süreci hakkında bilgi alır. Birinci birkaç seansta, çocuk terapiste alışır ve oyun odasını keşfeder.
2. Oyun Süreci Başlar :Terapist, çocuğun oyunlarına müdahale etmeden ve çocuğa inançlı bir alan yaratarak müşahede yapar. Çocuğun oyun sırasında seçtiği oyuncaklar, oynama biçimi ve tekrarladığı temalar kıymetlendirilir. Değerli noktalar küçük notlar halinde yazılabilir. Ayrıyeten çocuğa oyunların kuralları, nizamı anlatılır. Şayet çocuk oyuna başlamakta adım atamıyorsan terapist küçük yönlendirmelerle ona yardımcı olabilir.
3. Terapötik Müdahaleler :Terapist, gerektiğinde çocuğun oyununa yönlendirmeler yaparak hislerini daha yeterli anlamasına yardımcı olur. Çocuk, oyun yoluyla korkularını azaltır ve kendini inançta hisseder.
4. Sürecin Sonlandırılması :Çocuk terapiye muhtaçlığının azaldığını gösterdiğinde, terapi süreci kademeli olarak sonlandırılır. Son oturumda, çocuğun süreci nasıl deneyimlediği konuşulur ve oyun aracılığıyla veda edilir.
5. Ebeveynler Oyun Terapisini Nasıl Destekleyebilir?
Ebeveynler, oyun terapisi sürecinde çocuklarına şu formlarda dayanak olabilir:
• Sabırlı olun: ebeveynler çoklukla çok kaygılanırlar çabucak tahlil bulmak isterler. Ama oyun terapisi vakit alabilir, süreç çocuğun uygunluğu için gereklidir.
• Çocuğunuzun oyunlarını gözlemleyin: Konutta özgür oyun vakitleri oluşturarak onun hangi oyunları tekrar ettiğini fark edebilirsiniz.
• Hislerini söz etmesi için alan tanıyın: “Bugün oynadığın oyunda en çok hangi kısmı sevdin?” üzere açık uçlu sorular sorun. Kelamını kesmeden ayrıntılı bir biçimde anlatmasına müsaade verin.
• Terapiste inancın: Tertipli seanslara devam etmek ve sürece müdahale etmemek önemlidir
Ebeveyn olarak, çocuğunuzun hislerini anlamak ve desteklemek için oyun terapisine baht verebilir ve süreci sabırla takip edebilirsiniz.
Sonuç
Oyun terapisi, çocukların hislerini söz etmesine, ruhsal âlâ oluşlarını sağlamasına, bastırılmış hislerin ortaya çıkmasına, kendi dış dünyalarına nasıl gördüklerini anlamaya, özgüveni ve özşefkati artırmaya, ahenk sorunlarının çözülmesine, başa çıkma stratejileri geliştirmesine, ahenk sıkıntılarının çözülmesine dayanak olur. çocukların kendilerini en güzel söz edebileceği ortam inançlı bir oyun alanıdır.
Psk.dan. Hamide Narin Fidan
Uzm. Psk. Mustafa Cem Oğuz
