Anormal Uterus Kanamaları;

Kadınların ömür kalitesini olumsuz etkileyen önemli bir sıhhat problemidir. Doğal nizamda kendisini takip ederek gününü ve alakalarını planlayan bayan, bu tertibin bozulması ile varsayım edilemez bir beden nizamı ile başa çıkmak zorunda kalır. Sonuçta bayan, mutsuz, halsiz, kendine inanç sorunu yaşayabilen biri haline gelebilir. Olağan beklediği kanamanın fazla olması da tekrar bu açıdan değerlendirilmelidir. Hem ölçüsü hem tertibi değişmiş bir adet kanaması bayanın rutinini onun hayat kalitesini önemli bir biçimde bozacaktır.

Normal menstruasyon, beyindeki çok özel bir bölge olan hipotalamustan başlayan sinyallerle düzenlenmektedir. Bu işleyiş tertibine hipotalamo pituiter ovaryan aks denilmektedir. Hipotalamustan gelen moleküler sinyallerle kendine bir plan oluşturan hipofizer bez, uygun oranlarla yumurtalığı uyaran bir grup hormonal moleküller salgılayacaktır. Yumurtalığın bu sinyallere karşılığı, yumurta kesecikleri olan foliküllerin aktivasyonu ve büyütülmesi olacaktır. Muhakkak bir büyüklüğe ulaşan foliküllerden salgılanan hormonlar sayesinde de uterus fizyolojik olarak gebeliğe hazır hale getirilmesi amaçlanır. Muhtemel bir gebelik sürecinde döllenmiş yumurtadan gelişmeye başlayan dokuyu (blastokist) kabul edebilmek için rahim duvarı (endometrium) kalınlaşır ve süngerimsi bir hal alır. Hipotalamus (sistemin beyindeki orkestra şefi) kendine yumurtalıktaki yumurta adacıklarından gelen hormonel geri bildirimle uygun sayıda yumurtayı döllenebilmesi için hazırlar, yeniden bu yumurta adacıklarından salgılanan hormonlarla rahim duvarı kalınlığı optimal hale gelir. Yumurta üretildikten sonra sperm ovum birleşmesi sağlanması için kısa bir mühlet vardır. Bu süreç rahmin tüplerindeki son derece özel bir bölgesinde gerçekleşir. Birleşme olmaması halinde (rutin olan budur) yumurtalıkta gebelik bekleyen folikül (yumurta adacığı) artığı hücreler, hazırlık yaptıkları gebeliğe dair hormonel sinyal alamayınca hormon salgılanmasını bırakırlar. Bu sayede kalınlığı artarak süngerimsi bir hal alan rahim duvarı (endometrium) kendini besleyen hormonel dayanaktan yoksun kalır. Sonuçta besleyici damarları büzülür, kan akımı kesilir, ve süngerimsi yapı bozulmaya başlar. Kan ve güç dayanağından yoksun kalan rahim duvarı dokusu çürümeye başlar ve kendini sağlam dokudan bırakarak rahim içine, oradan rahim boynuna, rahim ağzına ve vajinaya bırakır. İşte birinci kanın vajinadan çıkmasıyla bayan, sürecin sonunu fizikî olarak değerlendirebileceği adet kanamasının birinci gününü yaşar. Çok enteresandır ki kanamanın başladığı birinci gün şayet ikazlar devam ediyorsa bir sonraki sürecin de birinci günü demektir aslında. Bu yüzden gebeliklerde takip edilen ve vakit planlaması yapılırken bakılan daima bu bariz birinci gün olmaktadır. Bir sonraki yumurta oluşumunun başladığı birinci gün birebir vakitte evvelki adet periyodunda rahmin temizlenmeye başlamakla sonuçlanan birinci gün olmaktadır. Böylece bir adet döngüsü (menstural siklus), başlamış, başkası sonlanmış olur.

Bütün bunlar olağandışı uterus kanamlarını tanım ederken kullanılan sözlerdir.

Anormal uterus kanamasının sebepleri nelerdir?

Amenore oluşturabilecek gebelik ve menapoz dışındki en sık sebepler hormonel dengesizliklerle açıklanır. Buna sebep olan endometriozis hastalığı kıymetli bir durumdur. Endometriozis, rahim duvarı dokusunun olağanda olması gereken yer olan rahmin iç bölgesi dışında rastgele bir yerde konuşlanması durumudur. Olağandışı kanama yapan öteki nedenler, adenom yapılar, myom (fibroid yapılar), anovulasyon, polipler, yaralar, rahim ağzı yahut vajinaya ilişkin nedenler, hatta malignitelerdir (kanserler).

Belirtiler;

Üretken devrinde (reprodüktif dönem) bayanlar en çok mühleti sıklaşmış yahut düzensizleşmiş ölçüsü artmış vajinal kanama tanımını yapmaktadırlar. Olağanda kullanılan günlük ped sayısının iki katına çıkması, kullanılan peddeki kan ölçüsünün artması olarak da tanımlamalar yapılmakdır. Tüm bunlar olağandışı uterus kanamalarını göstermektedir.

Yaklaşım;

Anormal uterus kanaması olan bayanlara yaklaşımda evvel sebebin ortaya konması çok değerlidir. Açıkçası olağandışı kanama, yapısal bir bozuluktan mı yoksa olağandışı bir hormon tertibinden mi kaynaklanıyor belirlemek gerekmektedir. Bu sebeple uzman doktorun muayenesi vakit geçirmeden yapılması gereken işlerden biridir. Doktorun muayene ve gerek sonografik gerekse de radyolojik görüntüleme metotlarıyla incelemesi muayenesinin bir kesimi olmalıdır. Durum hakkında karar vermek ismine gereği halinde ileri inceleme metotları olan laboratuvar ve patolojik çalışmalar da istenmelidir.

Tedavi teknikleri;

Nedenleri ortaya konulmuş olan olağandışı uterus kanamasına yaklaşımlar değişmektedir. Nedene nazaran tedavi şekilenmektedir.

Bu tekniklerden rastgele birine karar vermek doktor – hasta bağlantısı ile mümkün olacaktır. Uygun şartlarla uygun tedavinin yapılması bayanın karakterine, çocuk beklentisine, sıhhat durumuna, ruhsal durumuna, ekonomik durumuna vs. farklılıklar gösterebilir. En tesirli ve en uygun tekniğin seçilmesine tabip hasta görüşmesi sonucunda karar verilmelidir.

Sonuç;

Anormal uterus kanamaları, bayan sıhhati üzerinde kıymetli tesiri olan bir hadisedir. Bu sebeple erken teşhis ve uygun tedavi gereklidir. Daha büyük problemlere dönüşmemesi açısından bir an evvel tabibe başvurmak, uygun yaklaşımla tedavi sürecini başlatmak gerekir.

Op. Dr. Mahmut Tolga AYAN