İnsanlar ortasındaki bağlantı, kelamlardan öte bir boyut taşır. Yüz tabirleri, ses tonları, vücut dili
üzere görünmez ipliklerle birbirimize bağlıyız. Bu karmaşık örüntüde, his bulaşması olarak
bilinen olgu, toplumsal hayatımızı şekillendiren çekirdek bir düzenek olarak karşımıza çıkar.
His bulaşması; bir kişinin duygusal durumunun, farkında olunmadan öteki birine ya da bir
kümeye aktarılmasını söz eder. Pekala, bu fenomenin gerisinde hangi bilimsel gerçekler yatar?
Duygu Bulaşmasının Bilimsel Temelleri
His bulaşması, büyük ölçüde beynimizin yapısıyla ilgilidir. Ayna nöronlar, bu
düzeneğin kalbindedir. Bir oburunun yüzünü asık gördüğünüzde, siz de istemsizce
benzeri bir söze bürünürsünüz. Beynimiz, karşıdaki kişinin hislerini taklit ederek
anlamaya çalışır. Bu biyolojik köprü, empati yeteneğimizin temelini oluşturur.
Totterdell ve Kelemen’in (1998) iş yerlerinde his bulaşmasına dair yaptıkları çalışma,
grupların duygusal durumlarının bireyleri direkt etkilediğini ortaya koymuştur. Fowler ve
Christakis’in (2008) toplumsal ağlardaki mutluluğun yayılımını inceleyen araştırması, bu
tesirlerin bir bireyin toplumsal etrafının ötesine, ikinci hatta üçüncü dereceden bağlılıklara kadar
uzandığını göstermiştir.
Duygu Bulaşmasının Evrimsel Kökenleri
Bu fenomen, toplumsal ömrün çok eski vakitlerden bu yana bir kesimidir. Evrimsel açıdan
bakıldığında, hayatta kalmayı çabasının bir kesimidir. Bir kümenin tehdit algılamasının
büyük bir süratle öbür bireylere aktarılması, hayatta kalmayı kolaylaştırmıştır. Çağdaş insanlar
ortasında bu düzenek, çoklukla toplumsal ahengi artırmak ve ilişkileri derinleştirmek için
fonksiyon görür.
Pratik Hayatta Yansımaları
His bulaşması, hem olumlu hem de olumsuz tesirler yaratabilir. Olumlu bir liderin
coşkusunun bir grup üzerinde moral arttırıcı tesiri olurken, negatif bir kişinin kaygısı bir
kümesi gerilime sokabilir. Kramer, Guillory ve Hancock’un (2014) çevrimiçi ortamlarda duygu
bulaşmasını inceleyen çalışması, dijital medyada bile, bu fenomenin işlediğini göstermiştir.
Toplumsal medya platformlarında görülen olumlu ya da negatif gönderilerin, bireylerin kendi
paylaşımlarının çeşidini etkilediği bulunmuştur.
His Bulaşmasını Yönetmek
Bu fenomenin farkında olmak, kendi duygusal durumumuzu ve oburlarının üzerindeki
etkilerimizi anlamamızı kolaylaştırabilir.
Olumlu bir ruh hali yaymak için şuurlu olarak olumlu bir güç yayabiliriz.
Olumsuz bir ortamdaysak, farkındalığımızı artırarak bu tesirlerden korunabiliriz.
Son Söz
Duygu bulaşması, bireylerin karmaşık toplumsal ağlarla birbirine bağlı olduğu gerçeğinin çarpıcı
bir ispatıdır. Müspet hislerinizi yaymanın yalnızca kendi mutluluğunuzu değil, sosyal
etrafımızın memnunluğunu artırabileceğini unutmamak, insan olmanın manasına dair kıymetli bir
ipucudur. Bu farkındalıkla daha uygun bir dünya inşa etmek mümkün.
Sevgiler ve hürmetler…