Hipotiroidi gelişen Hashimoto hastalarında, düzelme mümkün müdür? Öncelikle tüm Hashimoto hastalarının ilaç kullanmasına gerek olmadığını bir defa daha hatırlatmakta yarar var. Hormonlar olağansa ilaca gerek yoktur. Fakat tembellik, yani hipotiroidi gelişirse işte o vakit tedavi gerekmektedir. İşte bu hipotiroidi gelişen olayların yaklaşık %5’inde tabiatıyla düzelme olmaktadır. Bu düzelme, bilhassa Japonya üzere iyot tüketiminin fazla olduğu, yani iyot fazlalığı olan ülkelerde izlenebilmektedir. Bu ülkelerde tek başına iyot kısıtlaması sonucu düzelme görülebilmektedir. Lakin ülkemiz hala orta hafif iyot eksikliği bölgesi olup, ülkemizde iyot kısıtlamanın pratikte bir yararı olmayacağı üzere, ağır iyot eksikliğine neden olabilir. Lakin ferdî olarak iyot tüketiminin fazla olduğu Hashimoto hastalığı olan bireylerde, bu tüketimin makul düzeylere düşürülmesi önerilebilir. Türkiye iyot araştırmasında, yalnızca toplumun %2-3’lük küçük bir bölümünde, kent merkezlerinde, bilhassa İstanbul’da kimi bölgelerde iyot tüketiminin fazla olduğu bulunmuştur. Bunun ana sebebi iyot içeren destek kullanımı, iyottan zenginleştirilmiş besinler, fazlaca deniz eseri tüketimi yahut fazla tuz kullanımı olabilir. İyot tüketiminin ağır olduğu bu şahıslarda, iyot tüketiminin makul düzeylere kısıtlanması durumunda Hashimoto hastalığı olup, tiroid tembelliği yeni başlamış olanlarda düzelme görülebilmektedir. Gerekmiyorken iyot desteği yapıyorsanız, bilhassa lügol üzere yüksek dozlarda iyot içeren solüsyonlar kullanıyorsanız, bunları kesmeniz bile işe yarayabilir.
Ülkemizde esas iyot kaynağı tuz olduğu için, fazla tuz kullanan şahısların tuzu azaltması ve makul, önerilen seviyede kullanması, esasen bu iyot fazlalığını düzelteceği için kâfi olacaktır. Görüldüğü üzere makul tuz kullanmak da temelinde genel geçer sağlıklı olma düsturlarından biridir ve hipertansiyon, kalp hastalığı, inme ve böbrek hastalıklarından sizi koruyacağı üzere, dolaylı olarak iyot fazlalığı gelişmesinden de koruyabilir. Pek çok besinde olduğu üzere, iyot için de makulü karar, birden fazla ziyandır. Özetle iyot eksikliği, tiroid tembelliğine, tiroid bezinizi büyüterek guatra ve öbür sıhhat problemlerine neden olabilir. Lakin iyotun fazlası da tekrar Hashimoto hastalığı olanlarda tiroid tembelliği yapabileceği üzere, nodülleri olanlarda ve saklı graves hastalığı olanlarda tam zıddı zehirli guatra neden olabilir. Türkiye’de yaşıyorsanız ve Hashimoto hastalığınız var ve üstte bahsettiğim halde iyot tüketiminiz fazla ise iyot azaltmayı deneyebilirsiniz. Lakin ülkemiz kurallarında olağan iyot tüketimine sahipseniz, Hashimoto hastalığında iyot azaltmak yersizdir, hatta olumsuz tesiri olabilir. İyot tüketim durumunuzun ne olduğunu, doktorunuzun sorduğu birtakım sorular aydınlatmaya yetecektir. İyotlu tuzu fazla kullanıyor olmanız, iyot varlıklı besinleri fazla tüketmek ve bilhassa çok ağır iyot içeren ve genelde meze olarak kullanılan kimi deniz bitkileri, bilhassa deniz börülcesi ve yosunları tüketiyor olmanız iyot fazlalığını düşündürebilir. Ayrıyeten birtakım ilaçların da iyot içeriği fazla olup emsal tesire yol açabilmektedir.
İyot tüketiminin fazla olup olmadığını anlamanın öteki bir yolu ise idrar iyot seviyesine bakmaktır. İdrarda iyot ölçümü ile günlük iyot alımını kestirim etmek mümkün olsa da sırf son 2-3 günlük iyot alımını göstereceği için, genel iyot alımınız hakkında aldatıcı olabilir. İdrarda bakılan iyot ölçüsü 100-200 mcg/L ortası ülkü iyot alımını, 200-300 mcg/L ortası ise fazla iyot alımını, 300 mcg/L’dan fazla ise çok iyot alımını gösterirken; 50-100 mcg/L ortası hafif iyot eksikliğini, 20-50 mcg/L ortası orta iyot eksikliğini, 20 mcg/L altı ise ağır iyot eksikliğini göstermektedir. Lakin tekrar vurgulamakta yarar vardır, sırf son günlerdeki beslenme ile iyot alım durumunuzu göstereceği için bu sonuçları da dikkatli pahalandırmak ve çabucak bir yargıya varmamak gerekir. Burada ki teklifler ülkemiz için geçerli olup, Türkiye dışında yaşıyorsanız yaşadığınız ülkenin iyot durumunu öğrenip ona nazaran hareket etmenizde yarar vardır. Birçok batı ülkesinde iyot eksikliği yokken, birtakım batı ülkelerinde hala daha değişik derecelerde iyot eksikliği mevcuttur. O ülkenin kıyı kentlerinde yaşıyor olmanız, ferdî beslenme farklılıkları, aldığınız multivitamin yahut dayanak ilaçlarının içinde iyot bulunuyor olması da elbet kişisel farklılıklara yol açabilecektir. Tüm bunları göz önünde bulundurup, doktorunuzla bu kararı vermeniz en ülküsüdür.
