İnsanın ruhsal yapısının en karmaşık istikametlerinden biri, dış dünyaya yansıttığı imaj ile içsel dünyasında sakladığı gerçeklik ortasındaki uçurumu anlamaktır. Bu iki dünya, bir yanda toplumsal kabul arayışı, öbür yanda ise bilinçaltına itilmiş kaygılar, istekler ve baskılar ortasında sıkışıp kalır. Carl Jung’un belirttiği üzere, “İnsanın göstermeye çalıştığı şeyle gizlemeye çalıştığı şey ortasında sıkı bir bağ vardır.” Bu bağ, insanın şuurlu ve şuur dışı ortasındaki etkileşimi, toplumsal maskeler ve içsel gerçeklikler ortasındaki çelişkileri anlamanın anahtarıdır.
Gizlenen İstikametler ve Toplumsal Maskeler
Toplum, bireyleri belirli normlara ve kıymet yargılarına nazaran şekillendirir. Beşerler, çoğunlukla diğerlerinin gözünde kabul edilen kimlikleri inşa etmek için bir dizi toplumsal maske takarlar. Bu maskeler, toplumsal rollerin gerektirdiği davranışlar, yüzeysel bağlantılar ve hatta vakit zaman kendi içsel gereksinimlerinden ödün verme biçimleriyle şekillenir. Lakin bu maskeler, yalnızca toplumun baskılarına bir karşılık değil, tıpkı vakitte kendi içsel güvensizliklerimizden ve yetersizlik hislerimizden da kaynaklanır.
Gizlediğimiz şeyler, ekseriyetle görünmeyen lakin şuurlu yahut bilinçdışı olarak varlıklarını sürdüren parçalarımızdır. Örneğin, duygusal gereksinimlerimizi, zaaflarımızı ya da endişelerimizi gizleriz. Zira, toplumsal normlar, bu hisleri zayıflık yahut kusurlu olarak etiketleyebilir. Bu noktada, kendini bir maske altına saklayan birey, gerçek benliğiyle yüzleşmeyi zorlaştırır. Fakat unutmamak gerekir ki, gizlenen hiçbir şey yok olmaz, yalnızca şuur dışına itilerek öteki biçimlerde söz bulur.
Bilinçaltının Sırları: Gizlemeyi ve Göstermeyi Anlamak
Jung, bilinçaltı ile yüzleşmenin, insanın gerçek benliğiyle barışması için gerekli olduğunu vurgular. Lakin, gösterdiğimizle gizlediğimiz ortasındaki bağın farkında olmadığımız sürece, bastırılmış hislerimiz ve dileklerimiz, davranışlarımızı ve bağlarımızı biçimlendirmeye devam eder. Aslında, gösterdiğimiz görünür benlik, ekseriyetle bir savunma düzeneğidir. Kendimizi savunmaya alır, diğerlerine gösterdiğimiz “mükemmel” imajla, gerçek içsel çatışmalarımızı örtmeye çalışırız.
Bununla birlikte, gizlemek, yabancılaşmayı beraberinde getirir. Kendisini gizlemeye çalışan bir insan, tıpkı vakitte kendisinden de kaçmaya başlar. Bastırmak ya da gizlemek, bireyi daha uzak ve yabancı hale getirebilir. Fakat göstermek, toplumsal onay arayışı içinde sonludur; sırf diğerlerinin gözünde yanlışsız yahut pahalı görülenin peşinden gitmek, bireyin kendi içsel doğrularından uzaklaşmasına sebep olabilir.
İçsel İstikrar ve Kendini Kabul Etme
Bir insanın sağlıklı bir ruhsal istikrara ulaşabilmesi için, göstermeye çalıştığı şey ile gizlemeye çalıştığı şey ortasındaki dengeyi kurması gerekir. Bu dengeyi kurduğumuzda, sadece oburlarının değil, kendi içsel benliğimizin de onayını alırız. Kendi gizlediğimiz yönlerimizle yüzleşmek, onları kabul etmek ve entegre etmek, ferdî bir bütünleşmesürecini başlatır. İçsel dünyamızla yüzleşmek, ruhsal sıhhatimizi da direkt tesirler.
Nitekim özgür olmak, içsel karanlıklarımızla barışmak ve dışarıya gösterdiğimiz maskeleri düşürmekle mümkün olur. Zira, gizlediğimiz her şey, sadece bilinçaltımızda var olmaya devam eder; bastırılmadan kabul edilen her istikametimiz, ruhsal güzelleşmeye katkı sağlar.
Göstermek ve Gizlemek: Bir Bütün Olma Yolculuğu
İnsan, hem gösterdiği hem de gizlediği taraflarıyla bir bütündür. Bir istikameti başkasından daha bedelli değildir. Her bir tarafımız, bizi biz yapan bir kesim, bizi tam ve gerçek kılan bir öğedir. Kendimizi anlamak, derinlemesine göstermek ve gizlemek ortasındaki ilişkiyi fark etmekle başlar. Ne kadar gizlesek de, içsel doğrularımız bir formda dışa vurur, zira gerçek benlik saklanamaz.
Buna nazaran, insan yalnızca toplumun kalıplarına uyan bir varlık değildir. Kendini sorgulayan, kabul eden ve yüzleşen bir varlık olarak, gösterdiği ile gizlediği ortasındaki dengeyi bulmak, şahsî bir keşif seyahatidir. Bu seyahat, bazen acı verici olabilir, lakin ancak bu süreçle gerçek özgürlük ve içsel barış elde edilebilir.
