Ergenlik Periyodu, fizikî ve duygusal süreçlerin yol açtığı hormonlarında farklılaşması ile tamamlanan cinsel ve psikososyal olgunlaşma ile başlar. Birey bu periyotta bağımsızlığını ve toplumsal üretkenliğini kazanır. Ayrıyeten duygusal geçişlerin inişli çıkışlı olduğu bir devirdir. Büyüme ve gelişme süratle devam eder. Başlangıç, bitiş ve sürecin seyri çocuktan çocuğa değişkenlik gösterebilir. Kıymetli olan ergenin bu süreci memnun ve sağlıklı geçirmesidir.
Bu devirde yeni şeyler deneme olumlu/ olumsuz geçmişten gelen alışkanlıkların yenilerle değiştirilmesi, duygusal birikim ve ya his boşluklarında tesiriyle farklı direnişler, ağır his patlamaları, çok öfke çok duygusallık vb. dikkat çekmeye yahut ebeveyni cezalandırmaya yönelik başkaldırılar, ben bir bireyim ve böyleyim, beni bu türlü kabul edeceksiniz dirençleri, inatlaşma, yalnız kalma isteği, içe kapanma, birey olarak kabul görmeye yönelik arkadaş beklentilerini şartsız koşulsuz yerine getirme, yanlışsız ya da yanlışı ayırt etmeme, önemsememe, vücudunda dikkat cazip değişimler yaratma (saç, giysi vb.)
Beğenilme, takdir görme, kabul görme, deneme-yanılma, kendini beğenmeme, kimlik arayışı,
Toplumsal duruş belirleme üzere davranışlar tüm bu devrin yaşanan örnekleridir.
Bu devirde kurulan gerçek bağlantı ile her ergene temas etmenin bir yolu vardır. En temel şart ergen ile ebeveyni ortasındaki İTİMAT ve ŞARTSIZ SEVGİ bağının sağlamlılığıdır. Bu bağın temelleri çocukluk yıllarından itibaren atılmaya başlar. Bu bağın temelleri çocukluk yıllarından itibaren atılmaya başlar. Bu periyotta de bize gerekli olan ebeveynin ergene dürüst yaklaşımları ve ergenin ebeveyne olan inancının devamlılığıdır.
Ergenliğe kadar olan süreçte aşikâr yaşantılarla gelen duygusal doyum ve boşluk durumları bireyden bireye değiştiği için her ergenin bu devri farklıdır. Bu yaşantılar ergenin anlaşılmasını periyodun ağır gerilimli ya da rahat geçirilmesini belirleyen değişkenlerdendir. İrtibatta izlenecek yollar ve sergilenecek tavırlar da sürecin atlatılmasını tesirler.
Ergen ile yaşanılan olaylarda ergenin davranışının doğruluğu, yanlışlılığı, sonucu ya da etrafın tesiri üzere faktörler düşünülerek yargısal çıkarımlar yapılmamalıdır. Ceza, inatlaşma, kısıtlama, güvensizlik, sevgisizlik, değersizlik hisleri, anlaşılmama, aşağılanma ergeni zıtlaşmaya ve daha güç durumlara yol açabilmektedir. Hasebiyle ergenin direnç ve inat ile BEN duruşunu segileme eğilimi artacak ve ergenin dünyasına temas etmek daha da zorlaşacaktır.
Önemli olan ergeni anlamak için farklı açılardan düşünmek, bu mümkün olmuyorsa üçüncü bir göz olan uzmandan yardım almak ve sağlıklı bir bağlantı ile bu devri olumsuzlaştıran yaşantıların nedenlerini bularak problemlere tahlil olmaktır.
ERGENLİK PERİYODUNDA EBEVEYNE ÖNERİLER
1. Sabırlı ve Anlayışlı Olun: Ergenlik devri, hormonsal olarak ve duygusal olarak değişikliklerin fazlalaştığı bir devirdir. Ergenler, bu devirde inişli çıkışlı davranışlar sergileyebilir. Onlara karşı sabırlı ve anlayışlı olarak muteber bir ortam yaratın.
2. Açık Bağlantı Kurun: Ergenlerle konuşurken açık ve yargılamadan bağlantı kurmak kendilerini sizinle açmasını ve hislerini sizinle paylaşmasını sağlar.
3. Sonlar Belirleyin: Ergenler bu devirde özgürlük kavramına karşı dikkatleri ve muhtaçlıkları artar, fakat özgürlüğü verirken bunun getirdiği sorumlulukları da göze alması gerekir ve bu iki kavramın dengelenmesi değerlidir. Ebeveynlerin net ve dengeli sonlar koyması, hem onların güvenirliliklerini artırır hem de sorumluluk alma hislerini geliştirir.
4. Bağımsızlıklarına Hürmet Gösterin: Ergenler bağımsızlıklarına düşkünlerdir, kendi kararlarını verme muhtaçlığı içinde olan ergenlere, ortak biçimde belirlediğiniz alanlarda özgürlük tanıyın. Bu, onların ben yani birey olma sürecine katkı sağlar.
5. Örnek Olun: Ergenler, davranışlarınızı ebeveynlerini ya da arkadaşlarını gözlemleyerek öğrenirler. Empati, sorumluluk ve irtibat üzere maharetlerde onlara rol model olarak katkıda bulunabilirsiniz.
6. Destekleyici Bir Hal Sergileyin: Muvaffakiyetlerini desteklediğiniz üzere yaptığı yanlışları da destekleyin. Tenkitten uzak durun, yapan bir halde feedback verebilirsiniz.
7. Arkadaş Etraflarını Tanıyın: Ergenler için yakın arkadaş epeyce değerlidir. Arkadaş etrafını rastgele bir müdahalede bulunmadan tanıyın. Sonrasında kimlerle vakit geçirdiklerini öğrenebilir bu hususta konuşabilir ve müdahale kısmını birlikte düşünebilirsiniz.
8. Sıkıntı Vakitlerde Yardım Arayın: Karşılaştığınız önemli sıkıntılar (örneğin, depresyon, okul problemleri, bağımlılıklar) karşısında uzmandan yardım alın.
Bu devirde, ebeveynlerin anlayışlı, sabırlı ve destekleyici formda ergen ile irtibatta olması ileride sağlıklı bir yetişkin olmasını sağlayacaktır.
