Duygusal yeme, kişinin açlık hissine dayalı olarak değil, duygusal durumlarına reaksiyon olarak yemek yemesi durumudur. Bu durum, ekseriyetle gerilim, hüzün, yalnızlık, öfke yahut problem üzere olumsuz hislerle başlar. Kişi, bu hislerle başa çıkmak için yemek yemeyi bir kaçış yahut rahatlama aracı olarak kullanır. Lakin duygusal yeme, uzun vadede fizikî ve duygusal sıhhate ziyan verebilir.
Duygusal Yemeyi Tetikleyen Faktörler
• Stres: Kronik gerilim altında beden, kortizol hormonu salgılar. Bu hormon, ekseriyetle daha yağlı ve şekerli besinlere yönelme isteği yaratır.
• Duygusal Boşluklar: Sevgi eksikliği, yalnızlık ya da desteklenmediğini hissetmek, duygusal yemeyi tetikleyebilir.
• Alışkanlıklar: Çocuklukta ödül yahut teselli aracı olarak yemekle ödüllendirilmek, yetişkinlikte de benzeri davranışları tetikleyebilir.
• Biyolojik Faktörler: Serotonin düzeylerindeki düşüklük, karbonhidrat içeren yiyecekler yoluyla bu eksikliği telafi etme isteği doğurabilir.
Duygusal Yeme ile Fizikî Açlık Ortasındaki Farklar
Duygusal yeme ekseriyetle birdenbire ortaya çıkar ve makul çeşitte yiyeceklere yönelir (örneğin tatlılar, cipsler). Fizikî açlık ise daha yavaş gelişir ve kişi ekseriyetle her türlü yemeğe açıktır. Duygusal yemede, yemek yedikten sonra pişmanlık yahut suçluluk hissi ağırken, fizikî açlık giderildiğinde tatmin duygusu yaşanır.
Duygusal Yeme Bozukluğunun Sonuçları
• Kilo Sorunları: Denetimsiz yemek yeme, kilo artışına ve obeziteye yol açabilir.
• Sağlık Meseleleri: Çok şeker ve yağ tüketimi, kalp hastalıkları ve diyabet riskini artırabilir.
• Duygusal Problemler: Suçluluk ve pişmanlık hisleri kişinin özsaygısını zedeler.
Başa Çıkma Yolları
1. Duyguları Tanımlama ve Kabul Etme: Yemek yerine, hangi hislerin yeme isteğini tetiklediğini belirlemek kıymetlidir. Günlük tutmak, bu farkındalığı artırabilir.
2. Alternatif Stratejiler Geliştirme: Yoga, meditasyon, yürüyüş üzere gerilim azaltıcı formüller uygulanabilir.
3. Destek Alma: Bir psikologla çalışmak, duygusal yeme bozukluğunun temel nedenlerini keşfetmek ve tahlil yolları geliştirmek için tesirli bir formüldür.
4. Sağlıklı Beslenme Alışkanlıkları Geliştirme: Tertipli öğünler ve istikrarlı bir beslenme planı, ani atıştırma krizlerini önleyebilir.
Sonuç
Duygusal yeme, sırf kilo yahut beslenme alışkanlıkları ile ilgili bir sorun değildir; birebir vakitte bireyin duygusal sıhhatini da etkileyen derin bir sorundur. Bu nedenle, sırf semptomlara değil, altta yatan duygusal nedenlere de odaklanmak gereklidir. Uzman takviyesi almak, bu süreçte bireye kıymetli bir yol haritası sunabilir.
