- İlk kere İngiliz Doktor W.P Morgen tarafından 1896 yılında tanımlanmıştır. “Doğuştan söz körlüğüdür.”
- Okuma zahmeti (bozukluğu) olarak da bilinen bireyin ortalama zekâ ve eğitim seviyesi olmasına karşın okuma muvaffakiyetinin geriliğini söz eden kavramdır.
- Yapılan çalışmalar bu bireylerin bilişsel seviyelerinin düşünme, mantığa oturtma, manaya üzere soyut kısımlarının sağlam hatta ileri olmasına karşın izole olarak fonolojik sürece süreçlerinde sözleri söylem etme ve deşifre etmede zorluklarının olduğunu göstermiştir. Araştırmalar disleksinin büyük oranda ailesel geçişinin olduğunu ve gelişimsel süreçte bu çocukların lisan gelişimlerinin yaşıtlarına nazaran daha geç yaşta olduğunu, okul öncesi periyotta ise fonolojik sıkıntılarla kliniğe yansıdıklarını göstermektedir (Snowling, 2016)
Okul Öncesi Devirde Disleksi Belirtileri
- Küçük yaşlarda “pokratal, feştali” üzere sözleri yanlış söylerler.
- Günlük hayatta kullanılan kolay sözleri hatırlayamazlar. (Ne ile su içeriz? Sürahi)
- Arkadaşlarının isimlerini hatırlayamazlar.
- Parmak ucunda yürürler, merdivenleri ayak değiştirerek inip çıkamazlar.
- İnce motor maharetlerde yetersiz olabilirler. (Düğme ilikleme, makasla kesme, sonlu boyama)
- Kaba motor maharetlerde yetersiz olabilirler. (İki tekerlekli bisiklete binme, ritmik hareket etme, el çırpma)
- 5 yaşına gelmiş olmasına karşın el tercihleri şimdi oluşmayabilir.
- Temel kavramları öğrenmede zahmet yaşarlar. (Zıt kavramlar, vakit kavramları, sayılar, sayıları sıralama, yer taraf kavramlarını öğrenme ve kullanmada)
- Dikkat ve bellek meseleleri yaşadıkları için şiir ezberleme, adres ezberleme, hatta verilen yönergeyi aklında tutup yerine getirme hünerlerinde takviyeye muhtaçlıkları olur.
- Dikkat gerektiren aktiviteleri çok fazla sürdüremezler, çabuk sıkılırlar ve kendi kendilerine oynamayı tercih ederler. (DEHB ile karıştırılabilir)
- Dislektik çocuklar, yaşından büyük makul kelamlar söyleyen ve davranışlarda bulunan; lakin yaşından beklenen akademik marifetleri yerine getirmekte zorlanan çocuklardır.
Okul Periyodunda Disleksi Belirtileri
- Okula hevesle başlarlar lakin bu hevesleri çok sürmez.
- Yeni sesleri öğrenmede, okuma yazmayı sökmede zahmet yaşarlar.
- Kitap okumayı sevmezler.
- Ödev yapmayı sevmezler.
- Okuma ve yazmada (D-B-P), (M-N), (F-V), (K-T) seslerini karıştırırlar.
- Kelimeleri düz görmelerine karşın, tersten okurlar. (kocaman yerine cokoman)
- Rakamları, sayıları tersten okurlar. 35 yerine 53 üzere okurlar.
- Okuduğu metni özetleme, metin ile ilgili sorulara yanıt verme, metnin ana fikrini bulma üzere mevzularda problem yaşarlar.
- Tahtada gördüklerini deftere yazma, tertipli defter tutma hünerlerinde de zorluk yaşarlar.
- Çarpım tablosu ve saat kavramı üzere kavramları öğrenmekte zorlanabilirler.
- Problemleri dört süreç kullanarak çözmek yerine kendilerine nazaran geliştirdikleri teknikleri kullanarak farklı hallerde çözerler, lakin yanlış çözerler.
- Okula, servise, gidilecek yerlere geç kalırlar.
