Vitaminler, bedende üretilmeyen ve besinlerle dışarıdan alınan, metabolizma için gerekli biyolojik unsurlardır. D vitamini ise, vitamin olarak isimlendirilse de, aslında insan bedeninde yapılan bir hormondur. Kâfi güneş ışınına maruz kalındığında, insan bedeni D vitamini oluşturabilmektedir. Güneş ışığında bulunan ultraviole B (UVB) ışınlarının tesiri ile cildimizde bulunan bir cins kolesterol türevi, D vitaminine dönüşmeye başlar. Ciltte üretilen D vitamini (diğer ismi vitamin D3) kan yoluyla karaciğere taşınır ve orada birtakım süreçlerden geçer ve son durağı olan böbreğe geçerek, orada etkin D vitaminine dönüşür. Faal D vitaminine dönüşmesi için, olağan çalışan bir paratiroid bezi ve sağlam böbrekler gerekir. Sonuç olarak D vitaminin bedende yapılıp, tam olarak fonksiyon görür hale gelmesi için, güneş ışını, sağlıklı bir cilt, sağlıklı karaciğer, böbrek ve paratiroid organları gerekmektedir. Muhtaçlığımız olan D vitamininin büyük çoğunluğunu bu biçimde elde ederken, çok az bir kısmını besinlerden almaktayız. Yapamadığımız yahut alamadığımız durumda ise vitamin desteklerine başvurmaktayız.
Ülkemizin bulunduğu enlemde vitamin D üretimi, en çok Mayıs ve Kasım ayları ortasında gerçekleşmektedir. D vitamini üretimi için en uygun saat, 10:00 ile 15:00 ortasında olmaktadır. Kâfi D vitamini yapmak için gerekli müddet cilt rengi açık bir beşerde 15 dakika iken, koyu ciltli bir beşerde bu müddet 3-4 kat daha uzun olabilir. Yaşlanma ile birlikte ciltte D vitamini imali azalmaktadır. Faktör seviyesi 15 ve üzeri güneş kremi kullanılması, güneş ışınlarının deriye ulaşmasını engellemekte ve D vitamini sentezini bariz olarak azaltmaktadır. Örneğin 30 faktörlü bir krem kullanımı, ciltte D vitamini üretimini %95’den fazla azaltmaktadır. Ayrıyeten cam ve tül perde gerisinden güneşlenme durumunda da bedenimiz D vitamini yapamaz. Öte yandan kişi ne kadar güneşte kalırsa kalsın, D vitamini üretimi toksik seviyelere ulaşmaz. Ciltte yapılan D vitamininin fazlası, tekrar ciltte takisterol ve lumisterol denilen etkisiz moleküllere dönüşür. Bu düzenek, D vitamini zehirlenmesini önler. Öte yandan güneşlenmenin de ziyanları vardır ve bu mevzuya sonradan değinilecektir.
Önceleri yaşlılarda görülen güneşten sakınma durumu, artık güneş ışınlarının ziyanlı tesirleri konusunda artan şuur ve kent ömrünün getirdiği zorunluluklar nedeni ile tüm toplumda görülmektedir. Bilhassa kent ömründe kapalı yerlerde geçirilen uzun vakitler, dışarıda bulunulsa bile sıkışık ve çok katlı kentleşme nedeniyle güneşe daha az maruz kalınması da D vitamini eksikliğinin artmasına neden olmaktadır. Bilhassa güneşin en ağır olduğu ve D vitamini üretiminin en besbelli olduğu saatlerde kapalı yerlerde vakit geçirme yahut şuurlu olarak güneşten kaçınma, ya da güneş ışınlarına karşı kollayıcı krem kullanma üzere nedenlerle tüm toplumda D vitamini eksikliği sık görülür hale gelmiştir.
