ÇOCUKLARDA SOĞUK ALGINLIĞI
Yeniden cıvıl cıvıl bir yazı geride bırakmak üzereyiz. Çocuklarımız yeni bir eğitim ve öğretim yılına başlayacaklar. Yeniden bir ortada oynayacak ve vakit geçirecekler. Ülkemizde okul öncesi eğitim ve öğretim kıymet kazanmakta ve zarurî hale getirilmektedir. Bu durumda okulda başlayan birliktelik okul öncesine taşınmaktadır. Bunun sonucunda da enfeksiyon sıklığı 5 ile 8 kat artışa neden olmaktadır. Çünkü, konutta bakılan çocuklarda enfeksiyon sıklığı ortalama -özellikle üst teneffüs yolu enfeksiyonu ki bunun büyük çoğunluğunu “Soğuk Algınlığı” oluşturmaktadır- 8 civarında iken, bu kreşe giden çocuklarda ortalama 40’a çıkmaktadır. Sık üzere görünen bu paha kreş çocukları için olağan karşılanmalıdır.
Öyleyse nedir bu soğuk algınlığı olarak tabir edilen hastalık?
Soğuk algınlığı; ani başlangıçlı, kendini sınırlayan, üst teneffüs yolunun etkilendiği viral bir hastalıktır. Daha çok üst teneffüs yolunu etkilediğinden ötürü genel olarak üst teneffüs yolu hastalığı olarak da söz edilmektedir. Genelde boğazda gıcıklanma olarak başlar, burun akıntısı ve tıkanıklık eklenir. Öksürük ile devam eder. Sistemik tesirler (ateş, halsizlik vs.) az olarak eşlik eder. Ortalama 1 hafta ile 10 gün kadar sürer. Kendini sınırlayan bir hastalıktır. Yani tedavi edilmezse bile bu müddet zarfında güzelleşir ve araz bırakmaz. Fakat hastalık önemli olmasa bile işgücü ve vakit kaybına, eğitim ve öğretimde aksamalara, okuldan geri kalmalara yol açmaktadır. Çocukların immün sistemleri (savunma-bağışıklık) birçok virüsle karşılaşmadıkları için çocuklar bu virüslere karşı hassas haldedirler.
Soğuk algınlığı belirtileri, hem bakteriler (erken periyotları, antibiyotik kullanılması gereken grup) hem de virüsler (antibiyotiklerin etkilemediği, rahatlatıcı tedavilerin verildiği grup) tarafından oluşturulmaktadır. Fakat asıl kümesi virüsler oluşturmaktadır. Hastalığın %50’sinde “Rhinovirüs”ler sorumludur. Başkaları “RSV (Respiratuar Sinsityal Virüs)”, “Coronavirüs”, “Adenovirüs”, “İnfluenza” virüs, “Parainfluenza” virüs, “Enterovirüs”lerdir. Bunların dışında da virüsler vardır fakat ender görülürler. Her yıl soğuk algınlığı geçirilmesinin nedeni, bu virüslerin bağışıklık sisteminde kalıcı hatırlanma bırakmamalarıdır. Ayrıyeten bu virüslerin birden fazla alt kümeleri olmasından ötürü tekrarlayabilmektedirler.
Soğuk algınlığı yılın her periyodunda görülebilir. Lakin birtakım periyotlarda ağırlaşma yaşanır. Eylül ayının sonu, Ekim ayının başında ve Nisan ayının sonu, Mayıs ayının başında artış gözlenir. Bunun nedenlerinin başında her virüsün aktivasyonu farklı olmasıdır. Örneğin; “Rhinovirüs”ler Eylül ayında, “Parainfluenza” virüsü genelde Ekim ve Kasım ayında tesirli olmaktadır. Okula başlama devri, mevsim geçişleri, sıcaklık farkları da soğuk algınlığına neden olabilecek başka faktörlerdir.
Soğuk algınlığı damlacık ve temas ile bulaşır. Öksürük, hapşırık ve konuşma ile ortaya saçılan partiküller ve ellere bulaşan damlacıkların temas yolu ile olduğu saptanmıştır.
Enfekte partiküller alındıktan sonraki 1 ile 3 gün ortasında yakınmalar ortaya çıkar. Boğazda gıcıklanma hissi ile başlar. Bunu burun akıntısı ve tıkanıklığı takip eder. Bu yakınmalara öksürük ve ses kısıklığı ve ateş eklenebilir. Birtakım virüs enfeksiyonlarında ateş daha besbelli olabilir. Bilhassa okul öncesi ve süt çocuklarında daha besbellidir. Burun akıntısı genelde seröz su üzeredir. Lakin daha sonra sarıya dönebilir. Burun tıkanıklığı özellikte bebeklerde uyku nizamını bozabilir. Yakınmalar genelde 5-7 gün sürebilir. Lakin küçüklerde bu 10-14 güne kadar uzayabilir.
Doktor değerlendirmesinde, bulguların akciğere inmemiş olması ve üst teneffüs yolunda lokalize olduğunun saptanması teşhis için kafidir. Ateş olmadığı sürece bu yakınmalar alerjik rinit (saman nezlesi) ile karışabilir. Fakat bu yakınmaların daima tekrarı ya da düzelmeden devam etmesi alerjiyi düşündürür.
Tedavi yakınmalara yöneliktir. Soğuk algınlığı, daha evvel söylendiği üzere, kendini sınırlayan bir hastalıktı. Lakin, verilecek tedavi ile kişinin ömür kalitesi yükseltilebilir ve kimi mümkün komplikasyonların gelişmesi önlenebilir. Virüslere karşı soğuk algınlığında kullanılabilen bir antiviral antibiyotik tedavisi yoktur. Yakınmalara yönelik verilen tedaviler de bireyden şahsa farklılık göstermektedir. Tedavide verilen ilaçlarda yaş sınırlaması olmasına karşın kullanılmaktadır. Burun tıkanıklığına yönelik burun damlaları, burun akıntısına yönelik antihistaminikler, boğaz ağrısı için ağrı kesici ateş düşürücüler verilebilir. Fakat çocukluk çağında ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak ASPİRİN kullanımı uygun değildir. Pastiller süreksiz fayda sağlayabilir. Kullanılan kombine ilaçların tesirli olmadığı gösterilmiştir. Doğal olduğu söz edilerek kullanılan başka eserlerin şahıstan şahsa farklılık oluşturduğu, birebir oranda yarar göstermediği bilinmelidir.
Soğuk algınlığı çocuklarda en geç 15 günde düzgünleşir. Şayet yakınmaları devam ediyor, ateş 5 günden uzun sürüyorsa, yine kıymetlendirilmesi için tabip ile irtibata geçilmelidir. Zira soğuk algınlığı devamında orta kulak enfeksiyonu, sinüzit, tonsilit, pnömoni üzere sekonder bakteriyel enfeksiyonlar başlamış olabilir.
Burada dikkat edilmesi gereken genel hijyen kurallarıdır. Eller sık sık sabunlu su ile yıkanmalı. Çocuk kreşten 1-2 gün uzak kalmalıdır. En kıymetlisi, daha önemli viral enfeksiyonlara fırsat yaratmamak, varsa kronik hastalığı olanların atak yaşamaması için Eylül ayının ikinci haftasından itibaren eczanelere verilmeye başlanan grip aşılarının ailece yaptırılmasıdır.
Güzel ve sağlıklı günler sizlerin olsun.
Medical Park Antalya Hastane Kompleksi
Çocuk Alerji ve İmmünoloji Bölümü
Uzm. Dr. Zafer BERBER
