Özgüven, bireyin kendisine duyduğu itimat, kendi pahasını algılayışı ve bu doğrultuda etrafıyla kurduğu ilgilerde kendini tabir edebilme hüneri olarak tanımlanır. Çocukluk devrinde şekillenen özgüven, hayat uzunluğu bireyin ruhsal ve toplumsal gelişimini tesirler. Bu nedenle, çocuklarda özgüvenin sağlıklı bir formda geliştirilmesi hayati bir ehemmiyete sahiptir.
Özgüven Nedir ve Neden Kıymetlidir?
Özgüven, bireyin kendi yeteneklerine ve potansiyeline inanmasını sağlar. Yüksek özgüvene sahip çocuklar:
• Yeni tecrübelere açık olur,
• Başarısızlıkla daha kolay baş eder,
• Toplumsal bağlarında daha aktif ve uyumlu davranır,
• Daha bağımsız ve kararlı bireyler haline gelir.
Düşük özgüven ise çocuklarda telaş, içe kapanıklık ve başarısızlık korkusu üzere problemlere yol açabilir.
Özgüveni Etkileyen Faktörler
1. Ebeveyn Tavırları:
• Destekleyici ve sevgi dolu bir aile ortamı, çocuğun kendini bedelli hissetmesini sağlar.
• Çok eleştirel ya da baskıcı tavırlar ise çocuğun kendine olan inancını zedeler.
2. Tecrübeler ve Muvaffakiyetler:
• Çocuğun muvaffakiyetle sonuçlanan küçük tecrübeleri özgüvenini artırır.
• Başarısızlıklarla baş etme mahareti de özgüvenin gelişmesinde kıymetlidir.
3. Arkadaş İlgileri:
• Toplumsal münasebetlerde destekleyici bir etraf, çocuğun kendini inançta hissetmesine katkı sağlar.
4. Eğitim Ortamı:
• Olumlu ve kapsayıcı bir eğitim ortamı, çocuğun potansiyelini keşfetmesine yardımcı olur.
Özgüveni Desteklemek İçin Öneriler
1. Olumlu Geri Bildirim Verin:
Çocuğunuzun muvaffakiyetlerini fark edin ve takdir edin. Lakin abartılı övgüler yerine gerçekçi ve somut geri bildirimlerde bulunun.
2. Kusur Yapmasına Müsaade Verin:
Çocuğunuzun yanlışlarından ders almasını destekleyin. Ona, yanılgıların öğrenme sürecinin doğal bir modülü olduğunu öğretin.
3. Sorumluluk Verin:
Yaşına uygun vazifeler vererek kendini kâfi hissetmesini sağlayın.
4. Model Olun:
Kendine güvenen ve olumlu bir tavır sergileyen ebeveynler, çocuklarına bu özellikleri örnekler.
5. Onunla İrtibatta Olun:
Çocuğunuzu dinleyin, fikirlerine bedel verin ve hislerini söz etmesi için destekleyici bir ortam oluşturun.
Çocuklarda özgüven geliştirmek, sabır ve süreklilik gerektirir. Ebeveynlerin ve eğitimcilerin, çocukların ferdi farklılıklarını gözeterek onlara uygun bir yaklaşım sergilemesi, özgüvenin sağlıklı bir formda inşa edilmesinde kritik bir rol oynar. Özgüvenli çocuklar, yalnızca kendilerine değil, toplumlarına da olumlu katkılar sağlayan bireyler haline gelir.
