ÇOCUKLARDA ODAKLANMA SORUNU
Yenidoğan ve Çocuk Sıhhati Uzmanı
Okulların açılması ile odaklanma sorunu gündemimizde. Odaklanma çocuğun okula adaptasyonunda, okulu sevmesinde ve muvaffakiyetinde çok kıymetli. Odaklanma olmadığında anlatılanları anlamada zorluk ve başarısızlık gelişebildiği üzere, öğretmenden reaksiyon alma, sınıfa uyumsuzluk ve dışlanma da beraberinde gelebilmektedir.
Çocuklarda odaklanma sorunu, günümüzde epeyce yaygın bir sorun ve birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. İşte kimi muhtemel nedenler ve tahlil teklifleri:
1. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
Belirtiler:
Dikkat Eksikliği: Çocuğun vazifeler üzerinde dikkatini sürdürememesi, ayrıntıları kaçırması ve unutkanlık yaşaması.
Hiperaktivite: Daima hareket halinde olma, yerinde duramama.
Impulsif Davranışlar: Düşünmeden hareket etme, oburlarının kelamını kesme.
Yönetim ve Takviye:
Davranışsal Terapi: Çocuklara dikkat ve tertip hünerlerini öğretir.
Eğitim ve İlaç Tedavisi: Kimi çocuklar, DEHB belirtilerini yönetmek için ilaçlara ve eğitim dayanaklarına muhtaçlık duyabilir. Bu, bir çocuk psikiyatri uzmanın teklifiyle yapılmalıdır.
2. Çevresel Faktörler
Belirtiler:
Gürültü ve Karmaşık Etraf: Çocuğun çalışırken dikkatinin dağılması ve verimliliğinin düşmesi.
Fazla Uyarıcılar: Bilhassa çocukların dikkatini çeken fazla sayıda oyuncak yahut ekran.
Yönetim ve Takviye:
Çalışma Alanının Düzenlenmesi: Sessiz ve tertipli bir çalışma alanı oluşturmak.
Gürültü Engelleyici Araçlar: Kulaklıklar yahut sessiz bir odada çalışma.
3. Yetersiz Uyku
Belirtiler:
Uykusuzluk: Gündüzleri yorgunluk, sonluluk ve odaklanma zorluğu.
Yönetim ve Takviye:
Uyku Rutini: Her gün tıpkı saatte yatmak ve kalkmak, yatmadan evvel sakinleştirici aktiviteler yapmak.
Uyku Ortamı: Karartılmış bir oda ve rahat bir yatak sağlamak.
4. Beslenme
Belirtiler:
Dengesiz Beslenme: Yüksek şeker ve işlenmiş besinler çocukların gücünü ve dikkatini etkileyebilir.
Yönetim ve Dayanak:
Sağlıklı Beslenme: Bol ölçüde zerzevat, meyve, tam tahıl, protein ve sağlıklı yağlar içeren istikrarlı bir diyet.
Öğün Vakitleri: Nizamlı öğünler ve sağlıklı atıştırmalıklar sunmak.
5. Gerilim ve Anksiyete
Belirtiler:
Duygusal Belirtiler: Kaygı, huzursuzluk ve düşük motivasyon.
Davranışsal Belirtiler: Makûs performans, sonluluk ve toplumsal geri çekilme.
Yönetim ve Dayanak:
Duygusal Takviye: Çocuğun hislerini tabir etmesine ve gerilimle başa çıkmasına yardımcı olmak.
Gevşeme Teknikleri: Derin nefes alma, meditasyon ve rahatlama antrenmanları.
6. Bilgisayar ve Telefon Kullanımı
Belirtiler:
Ekran Müddeti: Uzun müddet ekran karşısında olmak, dikkat mühletinin kısalmasına neden olabilir.
Yönetim ve Dayanak:
Ekran Müddeti Sınırlamaları: Günlük ekran müddetini sınırlamak ve sistemli orta vermek.
Alternatif Aktiviteler: Fizikî aktivite ve toplumsal oyunlar üzere ekran dışı etkinliklere teşvik.
7. Vakit Yönetimi
Belirtiler:
Görevlerin Dağıtılması: Büyük vazifelerin küçük kesimlere bölünmesi gerekebilir.
Yönetim ve Dayanak:
Zamanlayıcı Kullanımı: Vazifeler için belli vakit dilimleri belirlemek ve ortalar vermek.
Planlama Araçları: Takvimler, ajandalar yahut vazife listeleri kullanmak.
8. Uzman Yardımı
Belirtiler:
Sürekli Problemler: Şayet üstteki formüller yetersiz kalıyorsa yahut dikkat meseleleri önemli boyutlardaysa.
Yönetim ve Takviye:
Profesyonel Kıymetlendirme: Çocuk psikologu, pedagojik danışman yahut nörolog ile görüşmek.
Tedavi ve Rehberlik: Uzmanın teklifleri doğrultusunda tedavi planları oluşturmak.
Bu teklifler, çocuğunuzun odaklanma problemlerini daha güzel anlamanızı ve yönetmenizi sağlayabilir. Çocuğun ferdî gereksinimlerini dikkate almak ve gerektiğinde profesyonel yardım almak kıymetlidir.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu: Tarif, Belirtiler ve Yönetim
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), çocuklar ortasında yaygın bir nörolojik gelişimsel bozukluktur ve birebir vakitte yetişkinlerde de görülebilir. DEHB, bireylerin dikkatlerini sürdürememe, hiperaktivite ve impulsif davranışlar sergilemesi ile karakterizedir.
DEHB Nedir?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, çoklukla çocukluk devrinde başlayan ve dikkatin sürdürülmesi, hiperaktivite ve denetimsiz davranışları içeren bir bozukluktur. DEHB, bireylerin günlük hayatlarını ve akademik performanslarını değerli ölçüde etkileyebilir. Bu durum, genetik, çevresel ve nörolojik faktörlerin etkileşimi sonucunda ortaya çıkar.
Belirtiler
DEHB’nin üç ana belirtisi vardır:
Dikkat Eksikliği:
Görevler üzerinde dikkatini sürdürememe.
Detayları gözden kaçırma ve yanılgılar yapma.
Unutkanlık ve tertip sıkıntıları.
Dikkati kolay kolay dağılma.
Hiperaktivite:
Yerinde duramama ve daima hareket halinde olma.
Sessiz ortamlarda bile çok hareket etme.
Otururken huzursuzluk ve daima kıpırdanma.
Impulsif Davranışlar:
Düşünmeden harekete geçme ve kararlar alma.
Başkalarının kelamını kesme ve sıranın beklenmemesi.
Aceleci davranışlar ve riskli hareketler.
Tanı ve Değerlendirme
DEHB tanısı, ekseriyetle bir çocuk psikiyatristi yahut çocuk psikologu tarafından yapılır. Teşhis koyulmadan evvel, çocuğun belirtilerinin en az altı ay müddettir devam ediyor olması ve bu belirtilerin hayat kalitesini etkiliyor olması gerekir. Kıymetlendirme süreci, çocuğun aile hikayesi, okul performansı ve davranışsal müşahedelerini içerir.
Yönetim ve Müdahale Stratejileri
DEHB idaresi, ekseriyetle çok disiplinli bir yaklaşımı gerektirir. İşte birtakım tesirli idare stratejileri:
Davranışsal Terapi:
Davranışsal terapiler, çocuğun dikkat ve tertip maharetlerini geliştirmeyi emeller. Bu terapi tipi, olumlu davranışları teşvik ederken, olumsuz davranışları azaltmak için mükafatlar ve sonuçlar kullanır.
Eğitim Dayanakları:
Özelleştirilmiş eğitim planları ve öğretim metotları, DEHB’li çocukların öğrenme süreçlerini destekleyebilir. Eğitimciler, dikkat dağıtıcı ögeleri minimize etmek ve çocuğun güçlü taraflarına odaklanmak için stratejiler geliştirebilir.
İlaç Tedavisi:
DEHB tedavisinde kullanılan ilaçlar çoklukla uyarıcı ve non-uyarıcı ilaçlar olarak ikiye ayrılır. İlaçlar, çocuğun dikkatini artırabilir ve hiperaktiviteyi azaltabilir. İlaç kullanımı, bir sıhhat uzmanı tarafından dikkatli bir halde izlenmelidir.
Aile Eğitimi ve Takviye:
Aile üyeleri için eğitim ve takviye, DEHB’li çocuklarla tesirli bir formda başa çıkabilmeleri için değerlidir. Aileler, davranış idaresi stratejileri ve bağlantı teknikleri hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
Çevresel Düzenlemeler:
Çocuğun yaşadığı etrafta dikkat dağıtıcı ögeleri azaltmak ve nizamlı bir çalışma alanı oluşturmak, odaklanmalarını artırabilir.
Sonuç
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, çocukların gelişimsel sürecini ve günlük hayatlarını etkileyebilecek değerli bir durumdur. DEHB’nin tesirli bir formda yönetilmesi, çocuğun genel ömür kalitesini artırabilir ve akademik, toplumsal muvaffakiyetini destekleyebilir. Erken teşhis ve müdahale ile, çocuklar ve aileler DEHB’nin zorluklarını aşabilir ve daha başarılı bir hayat sürebilirler.
