Borderline Kişilik Bozukluğu (BKB) Nedir?
BKB, duygusal olarak istikrarsız bir durumu söz eder ve çoklukla ergenlik devrinde başlar. Bu bozukluk, bireylerin kendilik algısının, hislerinin ve niyetlerinin daima değişken olduğu, kendilerini ya çok güzel ya da çok berbat hissettikleri bir durum yaratır. Bu bozukluğa sahip bireyler, ekseriyetle etraflarından onay almak ve istikrarlı bağlar kurmakta zahmet çekerler. Duygusal patlamalar, boşluk hissi, terk edilme korkusu ve dürtüsellik üzere belirtilerle kendini gösterir.
BKB’nin Belirtileri Nelerdir?
BKB’nin belirtileri bireyden bireye değişebilir, fakat ekseriyetle şunlar görülür:
1. Duygusal Dengesizlik ve Süratli Değişen Hisler: BKB’li bireyler, hislerini denetim etmekte zorlanırlar. Birçok duyguyu bir ortada hissedebilirler. Örneğin, bir saat içinde çok memnunluk ve akabinde büyük bir öfke ya da hüzün hissedebilirler.
2. Boşluk Hissi: BKB’li bireyler, kendilerini sıklıkla boş ve eksik hissederler. İçsel bir boşluk, kimlik buhranı ve hayatlarının manasını sorgulama üzere durumlar yaygındır.
3. Terk Edilme Korkusu: Terk edilme ya da reddedilme korkusu BKB’nin en besbelli özelliklerinden biridir. Kişi, yakın münasebetlerde terk edilme fikrine çok derecede hassas olabilir ve bu kaygıyı engellemek için çok davranışlar sergileyebilir.
4. Bağlantılarda Çok Duygusal Reaksiyonlar: BKB’li bireyler, münasebetlerinde sık sık idealize etme (biri çok kusursuz görülür) ve sonra ansızın değersizleştirme (kötü görülür) ortasında gidip gelebilirler. Bu, ferdî bağlantılarda büyük istikrarsızlıklara neden olabilir.
5. Dürtüsellik ve Riskli Davranışlar: BKB’li bireyler, duygusal anlık tatmin arayışıyla dürtüsel davranışlar sergileyebilirler. Bu, alkol yahut husus kullanımı, cinsel davranışlar, çok harcama yahut tehlikeli otomobil sürme üzere riskli davranışları içerebilir.
6. Öfke Denetim Problemleri: BKB’li bireylerde öfke patlamaları sıkça görülür. Bu öfke, diğerlerine ziyan vermek yerine ekseriyetle içe hakikat yöneltilir.
7. Kimlik Problemleri: Kişilik bozukluğu olan bireyler ekseriyetle kimliklerini bulmada zorlanırlar. Kendi bedellerini ve maksatlarını net bir formda tanımlamakta zorluk çekerler.
BKB’nin Nedenleri:
BKB’nin tam olarak neye bağlı olarak geliştiği bilinmemekle birlikte, genetik, biyolojik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığı düşünülmektedir:
• Genetik Faktörler: BKB, ailede daha evvel BKB tanısı almış birinin olması durumunda daha fazla gelişme riski taşır. Genetik yatkınlık, duygusal düzenlemede zorluklar yaratabilir.
• Biyolojik Faktörler: Beynin duygusal düzenlemeyi denetim eden bölgelerindeki anormallikler, BKB’nin gelişmesine katkı sağlayabilir. Bilhassa amigdala ve prefrontal korteks ortasındaki irtibatların bozulmuş olması, duygusal yansıların denetimini zorlaştırabilir.
• Çevresel Faktörler: Erken çocukluk travmaları, bilhassa duygusal ya da fizikî istismar, ihmal, terk edilme üzere travmalar BKB gelişiminde değerli bir rol oynayabilir. Duygusal olarak sıkıntı bir ortamda büyümek, kişinin duygusal düzenlemesini etkileyebilir.
BKB’nin Tedavi Prosedürleri:
BKB tedavisi, ekseriyetle uzun müddetli bir süreçtir ve bireye özel bir tedavi planı gerektirir. Tedavi prosedürleri ortasında en yaygın olanlar şunlardır:
1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bu terapi tipi, bireyin kanılarını ve davranışlarını anlamalarına ve olumsuz niyet kalıplarını değiştirmelerine yardımcı olur. Ayrıyeten duygusal düzenlemeyi öğrenmelerini sağlar.
2. Diyalektik Davranış Terapisi (DBT): BKB için özel olarak geliştirilen bir terapidir. DBT, duygusal dengesizlikle başa çıkmayı ve zorlayıcı niyetleri denetim altına almayı öğretir. Tıpkı vakitte kişilerarası bağlarda daha sağlıklı bir yaklaşım geliştirmeyi gayeler.
3. İlaç Tedavisi: Antidepresanlar, tasa gidericiler ve kimi antipsikotik ilaçlar, BKB’nin tedavisinde yardımcı olabilir. Fakat ilaçlar tek başına kâfi değildir, psikoterapi ile birlikte uygulanması gereklidir.
4. Küme Terapisi: BKB’li bireyler için küme terapisi, toplumsal hünerlerin geliştirilmesi ve oburlarının yaşadıkları zorluklarla empati kurabilme açısından yararlı olabilir.
5. Aile Terapisi: Aile üyeleriyle yapılan terapi, bireyin münasebetlerini ve irtibatını güzelleştirmeye yardımcı olabilir. Aile üyeleri, hastanın tedavi sürecini daha âlâ anlayarak, ona nasıl takviye verebileceklerini öğrenebilirler.
BKB ile Yaşamak:
Borderline kişilik bozukluğu ile yaşayan bireyler için düzgünleşme mümkün olsa da, bu süreç vakit alabilir. Tedaviye erken başlamak ve daima dayanak almak, güzelleşme sürecini hızlandırabilir. Bu süreçte değerli olan, tedaviye bağlı kalmak ve kendine nazik davranmaktır. Terapistlerin rehberliği, duygusal düzenlemeyi öğrenme ve daha sağlıklı bağlantı kurma konusunda büyük bir fark yaratabilir.
Sonuç olarak, Borderline Kişilik Bozukluğu, karmaşık bir durumdur ve gerçek tedavi ile bireyler bu bozukluğun tesirleriyle başa çıkabilir, sağlıklı ve keyifli bir hayat sürdürebilirler.
