1. Kaçıngan Bağlanma Nedir?

Kaçıngan bağlanma, bireyin duygusal yakınlıktan kaçınma, özgürlüklerine çok derecede düşkün olma eğiliminde olduğu bir bağlanma tarzıdır. Bu bağlanma tarzına sahip bireyler ekseriyetle bağımsızlıklarını ön planda fiyat, duygusal paylaşımlardan kaçınır ve derin bağlar kurmaktan çekinirler.

 Bu bağlanma tarzına sahip şahıslar, bilhassa ilgilerde şu eğilimleri gösterebilir:

• Partnerlerine karşı aralı olabilirler.

• Derin bağ kurmaktan kaçınırlar

• Bağlılık hissetme durumunda tehlikede olduğunu hissederler

• Kimseye gereksinimim yok yok fikri içerisindedirler.

• Partnerleri çok yakın ve ilgili davrandığında rahatsız hissederler.

• Hislerini gereksiz ve zayıflık göstergesi olduğunu düşünebilirler.

• Ayrıldıktan sonra” Esasen sevmiyordum” stili cümlelerle bağlantıyı küçümserler. Aslında hislerini bastırıp hayatlarına devam ederler.

• Hislerini açığa vurmakta zorlanırlar.

• Güç vakitlerde bile duygusal takviye istemekten kaçınırlar.

• Kendi başlarına yetebileceklerine inanarak bağlarda bağımlılıktan kaçınırlar.

Kaçıngan bağlanmanın temel özelliği, bireyin duygusal olarak inançta hissetmemesi değil, duygusal yakınlık muhtaçlığını şuurlu yahut bilinçsiz bir formda bastırmasıdır.

 

2. Kaçıngan Bağlanma Nasıl Gelişir?

Bağlanma tarzları, çocukluk periyodunda bakım verenlerle kurulan ilgiler sonucunda şekillenir. Kaçıngan bağlanma çoklukla şu durumlarda ortaya çıkar:

1. İhmal Edici yahut Duygusal Olarak Uzak Ebeveynler

Çocuk, ebeveynlerinden kâfi duygusal takviye ve teminat almazsa, duygusal yakınlığa muhtaçlık duymamayı öğrenebilir. Örneğin: Hislerini paylaştığında görmezden gelinen bir çocuk, vakitle hislerini bastırmayı öğrenir.Ağladığında “Bunu büyütme”, “Güçlü olmalısın” üzere yansılar alan bir çocuk, duygusal gereksinimlerini lisana getirmemeyi tercih edebilir. Muhtaçlıkları karşılanmış bir çocuk ileride bir diğerinden yardım isteyemeyebilir. Yakınlık kuracak her türlü şeyden kaçınabilirler.

2. Çok Bağımsızlık

  Kimi çocuklar, bağımsızlıklarını erken yaşta geliştirmek zorunda kalırlar. Örneğin, “Duygularını göstermek zayıflıktır” iletisini alan çocuklar, vakitle kendilerini sırf mantıklı ve uzaklıklı olmaya zorlayabilirler. Güçlü görünmek için hislerini inkar ederler yahut bastırırlar. Onları görmezden gelirler ve bu yüzden çok bağımsızlık gelişir.

3. Travmatik yahut Gerilimli Deneyimler

Çocuklukta yaşanan travmalar, ihmal yahut istismar, bireyin insanlara güvenmekte zorlanmasına neden olabilir. Sonuç olarak, kaçıngan bağlanma bir savunma sistemi haline gelir. Bu bireyler yaşadıkları olumsuz tecrübelerden ötürü hiç kimseye güvenmemeyi öğrenirler ve hayatta tek başına olduklarına inanırlar. Bu yüzden bağlılık geliştirmekte zorlanırlar. Hayata duygusal değil mantıksal taraflarıyla yaklaşırlar.

 

3. Kaçıngan Bağlanmanın Bağlara Etkisi

Kaçıngan bağlanma, bilhassa romantik bağlantılarda bariz hale gelir. Kaçıngan bireylerin ilgilerinde şu özellikler görülür:

• Bağlanma korkusu: Bağlantılarda derinleşmekten kaçınırlar. Yüzeysel bir ilgi yaşarlar. Alakada bağlanmamak için bağlanmayı engelleyen bir biçimde davranırlar.

• Duygusal aralık: Partnerleriyle duygusal paylaşımdan kaçınabilirler. Hislerini tabir etmezler birçok vakit.

• Özgürlük muhtaçlığı: Bağımsızlıklarına çok vurgu yaparlar ve bağda sıkıldıklarını hissedebilirler. Daima olarak yalnız kalmaya gereksinimleri vardır. Çabuk sorarlar.

• Bağdan kaçma eğilimi: Partnerleri çok yakın hissettirdiğinde yahut duygusal taleplerde bulunduğunda geri çekilebilirler.

• Ayrılıkları süratli atlatma: Duygusal olarak fazla bağlanmadıkları için ayrılıkları daha kolay ve süratli atlatabilirler. Ayrılık sonrasında yaşadıkları duygusal yükleri kabul etmezler ve onları inkar ederler.

Örneğin, bir ilgide kaçıngan bağlanmaya sahip birey, partnerinin gereksinimlerini fazla bulabilir ve duygusal yakınlaşmalar sırasında rahatsızlık hissedebilir. Bu durum, bağda ara ve kopukluk yaratabilir.

 

4. Kaçıngan Bağlanma ile Başa Çıkma Yolları

Kaçıngan bağlanmaya sahip bireyler için, sağlıklı münasebetler kurmak ve duygusal yakınlığa alışmak mümkün. İşte bu mevzuda yardımcı olabilecek kimi yollar:

1. Farkındalık Geliştirmek

Öncelikle bireyin, bağlanma tarzını tanıması ve bunun bağlarına nasıl yansıdığını fark etmesi kıymetlidir. “Neden duygusal yakınlıktan kaçınıyorum?” “ hangi durumlarda bağlılık geliştirmemmek için geri çekiliyorum?  sorularını sormak, süreci anlamada yardımcı olabilir.

2. Hislerle İlişki Kurmayı Öğrenmek

Kaçıngan bağlanmaya sahip bireyler, hislerini bastırma eğiliminde olabilirler. Bu yüzden hislerinden uzaktırlar ve hisleri ile temas etmekte zahmet çekerler.. Bu nedenle:

• His günlüğü tutmak,

• Duyguyu vücudunun hangi noktalarında hissettiğini tanımlamak,

• kendisine daima olarak şu anda hangi duyguyu yaşamaya gereksinimim var sorusunu sormak,

• Hislerin insan olmanın bir kesimi olduğunu kavramak ve onlara müsaade vermek,

• Hisleri tanımlama ve tabir etme alıştırmaları yapmak,

• Meditasyon ve farkındalık idmanlarıyla iç dünyaya odaklanmak, duygusal farkındalığı artırabilir.

3. İnançlı Bağlanma Pratiği Yapmak

Kaçıngan bağlanma tarzına sahip bireyler için inançlı bağlanma pratiği yapmak değerlidir. Bunun için:

• Duygusal paylaşımı teşvik eden bağlantılar kurmak,

• Partnerin duygusal gereksinimlerine daha hassas olmaya çalışmak,

• Duygusal yakınlığı tehdit olarak görmek yerine bir gelişim süreci olarak kıymetlendirmek, sağlıklı münasebetler kurmaya yardımcı olabilir.

4. Terapi yahut Danışmanlık Almak

Kişinin tek başına hislerle temas etmeye çalışması güç olabilir. Kaçından bağlanma çoklukla çok uzun süren tecrübelerin sonucudur. Kaçıngan bağlanmanın kökeni ekseriyetle çocukluk devrine dayandığı için, bireyin geçmiş travmalarını ve bağlanma kalıplarını anlaması açısından terapi epeyce yararlı olabilir. Bağlanma odaklı terapi yahut bilişsel davranışçı terapi (BDT) üzere teknikler, duygusal yakınlıkla ilgili zorlukları aşmaya yardımcı olabilir.

 

Sonuç

Kaçıngan bağlanma, bireyin çocuklukta geliştirdiği bir başa çıkma düzeneği olsa da, yetişkinlikte bağlantıları zorlaştırabilir. Lakin farkındalık geliştirmek, duygusal paylaşıma alışmak ve inançlı bağlanma pratiği yapmak, bu bağlanma tarzını değiştirebilir.Bağlanma tarzları değişmez değildir. Kendi bağlanma tarzını tanıyan ve duygusal yakınlığı öğrenmeye çalışan bireyler, sağlıklı ve inançlı ilgiler kurma yolunda değerli adımlar atabilirler.

  

                                                                                                                     Psk.dan. Hamide Narin Fidan

                                                                                                                    Uzman psk. Mustafa CEMOĞUZ