Aile içi şiddet nedir?
Aile içi şiddet, ailede çözülemeyen geçmiş ve şimdiki vakte ilişkin aile gündemindeki meselelerin fizikî, duygusal ve ekonomik olarak baskı, güç uygulanarak çözülmeye çalışılması ve rahatlatıcı olmaktansa ağır ruhsal, sıhhat ve güvenlik açısından kimseyi şad etmeyen öfkeli bir bağlantı biçimidir. Aile içi şiddet, evvelden gazetelerin 3. Sayfa haberlerinden varlığını algıladığımız, bugün ise gündeme düşen cinayetler sonrası ciddiye alıp hatırladığımız fakat sonrasında hiç yokmuş üzere hafife aldığımız bir sorun tahlili yahut çözememe durumu. Mesleksel ve hayat tecrübelerimden şunu rahatlıkla tabir edebilirim: aslında aile içi şiddet bir kişinin büyürken rahatsız olduğu davranışları ailenin öbür üyelerine yapmasıdır. Ayrıyeten, aile içi şiddet, genelde tesirli sorun tahlili yolları ailede geliştirilmediğinde yaşanmaktadır
. Aile içi şiddet nelerdir?
Aile içi şiddet, aile üyelerinin birbirine yahut ittifaklar kurarak ailenin başka bir ya da birden fazla üyesine yaptıkları hafifçe ağıra giden bir seviyede güç uygulaması ve kazanmak için düşmanca davranmasıdır. Aslında, aile içi şiddet ruhsal oyundur. Kazanmak ve oburunun yenilmesi maksadıyla oynanır. Fizikî şiddet, aile içi şiddetin somutlanmış ve görülebilir halidir lakin ruhsal şiddet de alakalarda fizikî şiddetten daha ağır tesirler yaratır. Yani, “Ailemizde şiddet yoktur.”, “Dayak bizde olmaz.”, “Ara orta küslükler olur.”, “Ailem beni teyzemin çocuğu ile çocukken kıyaslardı.” formundaki tabirler de ruhsal olarak şiddetin ailede duygusal açıdan uygulandığını gösterir.
Aile içi ruhsal şiddet nasıl olur?
Aile içi ruhsal şiddet aşağıdaki hallerde olmaktadır:
- Küsmek,
- Ağır laf söylemek,
- İmayla laf sokmak,
- Dışlamak,
- Başkalarıyla kıyaslamak,
- Sosyal ortamda rencide etmek,
- Vurmak,
- Tehdit, taciz, fizikî eziyetlerde bulunmak,
- Tehdit, tacizin görülmemesi, tabir edilememesi ve görmezden gelinmesi,
- Köle üzere kullanmak,
- Dinlenmesine müsaade vermemek,
- Affedilemeyen bir mevzu travmayı (üzücü ağır yahut önemli anı) hatırlatarak suçlamak,
- İnsani açıdan sağlıklı hayat, eğitim, maddi ve gelişimle ilgili gereksinimlerin karşılanmaması,
- Sadece bir aile üyesine özel davranılması,
- Kararlarına karışmak ve istediği tarafta baskı uygulamak,
- Aile içinde kendisine olmasa da bir öbür aile üyelerinin maruz kaldığı şiddete şahit olmak.
Her ne kadar, aile içi şiddetin formlarını tek tek üstte saysak da çoğunlukla bu şiddet örneklerinin birden fazlası yahut çoğunluğu aile içi şiddet sarmalından çıkılmadığında ağırlaşarak birlikte görülmektedir. 3 sayfa haberleri yahut gündemimize düşen aile içi şiddet sonucu yaşanan cinayetlerde de bunun örneklerine şahit oluyoruz maalesef.
Aile içi şiddetin sebepleri
Aile içi şiddet, içe atılan öfkenin kendimiz ve aile üyelerine olan yansımasıdır. Soruna, gerilime sebep olduğu düşünülen aile üyesi yahut üyelerine öfke yöneltilmesidir. Bu öfke, gizlenmiş bir şiddet (pasif-agresif) olabileceği üzere, patlamalarla da olabilen bir öfke formunda de çıkar. Duygusal açıdan altta sebep olarak öfke bulunur. Aile içi şiddetin başka sebeplerine baktığımızda bilhassa çocukluk çağını geçirdiğimiz ailemizin şiddet içeren davranışlarını istesek de istemesek de örneklemiş olmamızdır. Gerilim altında insanın fabrika ayarlarında ne varsa sorun tahlili olarak çıkabilmektedir. Örneğin, “Hiç istemesem de kendi annem/babam üzere çocuklarıma bağırdım.”, “Eşime karşı annem/babamın davrandığı üzere elimde olmadan davranıyorum.” üzere sözlerde bireyler ebeveynlerinin davranışları yahut aile içi irtibat hallerini tekrarlamaktadırlar. Buna, ek olarak yakın etrafımızdaki insanların birbirlerine davranışları örnek verilebilir. Öteki sebeplere baktığımızda ise, öfke ve ebeveynlerimizin davranışlarına ek olarak gerilim yaratan, kişinin hayatını tehlike altına sokan olağandışı durumlar ve bunlar karşısında tahlilsiz, çaresiz kalındığında bunun aile içi şiddete sebep olmaktadır. Son olarak da, bireylerin aile içi şiddeti çözebilmek için sistemlerin neler olduğunu bilmemeleri bunu değiştirmek için ailenin uğraş vermek istememesi ve tahlil aramaması da aile içi şiddeti arttıran faktörlerdir.
Şiddet nedir? Şiddetin türleri
Şiddet, üstte ele alındığı üzere duygusal, fizikî, ekonomik şiddet olarak ele alınabilir. Hafifçe ağıra öfkenin aile üyelerine aktarılmasıdır. Hayatın içinde şiddet, insanın içinde öfke vardır. Bu şiddet ve öfke, çözümsüzlük yahut çaresizlikle fizikî, duygusal ve ekonomik baskı olarak ortaya çıkar. Aile içi alakalarda maalesef aile ve bireylere ziyan vermekte ve yıllar geçse de kişi ve ilgilere unutulamayan hasarlar bırakabilmektedir. Ülkemizde hayli yaygın olan aile içi şiddet, pek çok kişinin ruhunda onarılması sıkıntı derin yaralar açıyor. Üstelik pek çok kişi bunun şiddet olduğunu fark etmiyor bile. Tam da bu noktada, şiddetin sırf fizikî olmadığını hatırlatmak isterim. Duygusal, ruhsal, fizikî ve cinsel şiddet bazen tek tek bazense bir ortada varlığını gösterebiliyor. Eşler ortasında yaşanan ve şiddet barındıran çatışmalar çocukları da ziyadesiyle etkiliyor. Bilerek yahut bilmeden, çocuklara da aile içinde epey fazla şiddet uygulandığını üzülerek söyleyebilirim. Pek çok çocuk şiddet olan ailelerde büyüyor ve ileride de kendisi şiddet uyguluyor. Şiddet epeyce geniş, üzerinde saatlerce konuşulabilecek bir mevzu. Bense bu yazımda aile içi şiddetin tesirlerinin farkına varmak ve önlemek ismine neler yapabileceğimizden bahsetmek istiyorum.
Ailede Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Etkileri
Ailede şiddet, maalesef ülkemizde çok fazla rastladığımız bir sorundur. Çoklukla bu hususta şiddeti uygulayan kişi hatalı olarak görülse ve algılansa da unutulmamalı ki şiddet hem uygulanan bireye verdiği kadar uygulayan şahsa de ziyan verir. Öncelikle şiddetin şiddeti doğurduğunu bilmeliyiz. Ailesinin içinde şiddet uygulandığına şahit olmuş bir genç, bazen sevmeyi bazense sorun çözmeyi sadece şiddetten ibaret olarak görebilir. Zira o yaşa kadar gördüğü ve öğrendiği odur. Aile içi şiddetten en fazla çocukların etkilendiğini söylemek kimseyi şaşırtmaz sanıyorum. Hayatlarının birinci yıllarında dünyayı sevgiyle ve inançla keşfetmeleri gereken çocuklar şiddetin olduğu bir ailede büyürken hem gereksinimlerinden yoksun kalır hem de epey fazla ziyan görürler. İroniktir ki pek çok aile çocuklarına şiddet içerikli çizgi sinemalar içerikler izlemesinler diye canla başla uğraş ederken, akşam yemeği sofrasında hengameye tutuşup da çocuğunun yanında eşini küçümseyip, hor görüp, dövebiliyor. Çocuklar hayata dair pek çok şeyi anne babalarından öğrenir. Şiddet olan ailelerde yetişen çocukların pek birden fazla anne babası tarafından dövülmenin tek ilgi kaynağı olduğunu öğrenmiştir. Bu yüzden bilhassa sonucunda şiddet göreceği davranışlar sergileyen pek çok çocuk var. Şiddet sevgiyi azaltır ve sevginin olmadığı yerde büyür. Sevginin olmadığı yerde inanç olmaz. İnsan, güvenmeye ve sevmeye muhtaçlığı olan bir canlıdır. Bu gereksinimlerinden yoksun bırakılan bireylerde duygusal hasarlara rastlanmaması pek de mümkün değil açıkçası. Aile içi şiddet, tekrar üzülerek söylüyorum ki pek çok kişinin hayatında büyük bir travma olarak yerini almış durumda.
Aile İçi Şiddeti Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Aile içi şiddeti önlemek için öncelikle çocuklarımızı sevgi ve inanç ortamında yetiştirmeliyiz. Çocukların şiddete direkt ve dolayalı olarak maruz kalmaması çok büyük kıymet arz ediyor. Elbette şiddete karşı olan tavrınız da çok değerli. “Oh ne hoş dövmüş”, “Aferin ağzını yüzünü benzetmiş”, “Muhakkak hak etmiştir o yapılanı” üzere telaffuzlar, çocukların zihninde yer eder. Cinsiyet eşitliğini, hiçbir cinsiyetin bir başkasından üstün ya da aşağıda olmadığını çocuklarımıza erken yaşta kavratmalıyız. Çocuklarımızın eğitimine bağlantı ve sorun çözme maharetlerini kesinlikle eklemeliyiz. Şiddet ekseriyetle öfkeyi uygun halde söz ve denetim edememekten kaynaklanır. Çocuklarımıza öfkelerini nasıl denetim yönetebileceklerini öğretmeliyiz. Çocuklarımıza kesinlikle sonları ve “hayır” sözünün manasını öğretmeliyiz. Hayırın sırf hayır olduğunu öğrenmemiş bir kişi yetişkinliğinde hem kendisi ziyan görür, hem de ziyan verme riski taşır. Çocuklar sonları ve kuralları öğrenmeli ki diğerlerinin hak ve hürriyetlerine müdahale etmemeleri gerektiğini kavrasın. Şiddeti sırf ferdi tedbirlerle değil toplumsal olarak alınan tedbirlerle de engelleyebiliriz. Bu noktada şiddet hareketlerine gerekli ve caydırıcı cezaların verilmesi, şiddet uygulayan ve uygulanan şahsa ruh sıhhati takviyesi sağlanması, okul müfredatlarında çatışma tahlili, cinsiyet eşitliği, bağlantı hünerleri üzere şiddeti kaynağından yok edecek içeriklerin eklenmesi büyük kıymet taşımaktadır. Şiddeti önlemenin en kıymetli yolu şiddetin karşısında susmamaktır. Aile içi şiddetin olduğu bir evdeyseniz, profesyonel dayanak almalı ve bu sorunun en kısa müddette çözülmesi için gerekli yerlere başvurmalısınız.
